Cyclische Blij-makers

Maart roert nog steeds zijn staart en april doet als vanouds wat hij wil….gelukkig maar

“Wat is het toch een vreemd weer deze week”, concludeert mijn achtjarige zoon terwijl we tijdens een wandeling worden overvallen door een bui. “Net nog scheen de zon en nu regent het weer en gisteren was er heel harde hagel.” Ik leg uit dat dit eigenlijk heel normaal is voor deze tijd van het jaar. Maart roert zijn staart en april doet wat hij wil. Terwijl ik hem de betekenis van deze oude weerswijsheden uitleg, merk ik dat ik vrolijker word, ondanks de regen.

De gedachte dat dit lenteweer elk jaar weer terugkomt, stelt me gerust. Heel veel dingen veranderen en het leven is hectisch, maar de natuur lijkt zich hier niets van aan te trekken en houdt vast aan haar vaste kringloop. De seizoenen volgen elkaar telkens weer op en de natuur gaat hier als vanouds in mee. Tegelijkertijd ben ik me ook zeer bewust van de schade die we aan ons klimaat aanrichten en dat dit grote gevolgen heeft. Misschien dat het me daarom ook geruststelt dat het op deze momenten tenminste nog lijkt alsof de natuur zich handhaaft. Dat er nog hoop is.

Nieuwe ronde, nieuwe kansen

Uit onderzoek blijkt dat cyclische ontwikkelingen, zoals de wisseling van de seizoenen een positieve invloed hebben op ons welzijn. De zon gaat op en onder, na eb volgt vloed en bomen krijgen elk jaar weer nieuwe bladeren. Deze natuurlijke processen herinneren ons aan de circulaire aard van tijd en dit geeft vertrouwen in de toekomst. Het biedt ons de garantie dat er altijd iets is om naar uit te kijken. Omdat je weet dat elke einde weer een nieuw begin inluidt, biedt het je steeds weer een mogelijkheid om overnieuw te kunnen beginnen. Nieuwe ronde, nieuwe kansen. Dit gegeven -het kunnen uitkijken naar iets- roept alleen al een gevoel van blijdschap of voorpret op. Je maakt je op basis van je herinnering al een voorstelling van wat er gaat komen en kleurt in gedachten de plaatjes al in. En vaak is die herinnering nog mooier dan wat werkelijk heeft plaatsgevonden. We genieten dus al van iets, voordat het nog heeft plaatsgevonden.

Verbondenheid met onze omgeving

Lang geleden was het pure noodzaak om oog te hebben voor natuurlijke cycli. Als jagers en verzamelaars waren we volledig afhankelijk van de natuur. Dus hielden ons voorouders nauwkeurig het weer in de gaten en volgden de ontwikkelingen in de planten- en dierenwereld op de voet.  Alert zijn op alle signalen in onze omgeving was van levensbelang. Was je bijvoorbeeld te laat met het aanleggen van een wintervoorraad, betekende dit vrijwel zeker de hongerdood. Tegenwoordig is dat wel anders. De mens is steeds minder afhankelijk geworden van de circulaire ritmes van de natuur. Als we het koud hebben, zetten we de thermostaat wat hoger en als het donker wordt, doen we met een druk op de knop het licht aan. En ons voedsel? Dat halen we gewoon uit de supermarkt of laten we thuis bezorgen.

We hebben dus een veel comfortabeler leven dan vroeger, maar de keerzijde is dat we minder verbonden zijn met onze omgeving. Doordat we verder van de natuur af zijn komen te staan, hebben we ook minder oog gekregen voor alles in onze omgeving waar we blij van worden. Gelukkig zijn ze er nog wel, deze natuurlijke blij-makers. We moeten er alleen weer meer aandacht voor krijgen. Dit kan natuurlijk door wat vaker de natuur in te trekken en de rust nemen om te observeren. De Corona-crisis heeft er gelukkig ook toe geleid dat steeds meer mensen de wandelschoenen hebben aangetrokken. Bovendien hebben velen van ons door de reisbeperkingen de schoonheid van ons eigen land (her)ontdekt. Hopelijk levert dit ook op lange termijn een groter omgevingsbewustzijn op.

Lineaire vs. Circulaire tijdsbeleving

In de huidige westerse maatschappij ligt de nadruk inmiddels steeds minder op circulaire en meer op lineaire tijdsbeleving. Het leven heeft een duidelijk begin- en eindpunt en daar tussenin moet het allemaal gebeuren. Het streven naar vooruitgang is belangrijker geworden dan het vertrouwen op herhaling. Alles moet altijd beter, meer, sneller, etc.

Dit is niet per definitie slecht, want het heeft ook geleid tot vooruitgang en belangrijke innovaties. Maar het idee dat de tijd tikt en we steeds verder moeten voortbouwen op wat er al is, kan ook stress opleveren.  De toekomst die blanco voor ons ligt en alle onzekerheid die hierbij hoort, kan je somber maken in tijden dat het tegenzit. Hoe kun je erop vertrouwen dat het ooit weer beter wordt?  Alles lijkt maakbaar, maar dat legt ook een grote druk op ons. Wat als het even niet lukt?

Cycli bieden houvast

Het is weliswaar niet langer een kwestie van leven of dood zoals voor onze verre voorouders, maar het blijft van belang om te kunnen vertrouwen op cyclische ontwikkelingen. Want cycli herinneren ons eraan dat na pijn en verdriet ook blijdschap altijd weer terugkomt, dat we weer opnieuw met een schone lei kunnen beginnen.

Daar waar we misschien de natuurlijke verbinding met onze leefomgeving uit het oog zijn verloren, creëert de mens dus ook zelf weer nieuwe cycli door zelf tradities te vormen en in stand te houden. Een mooi voorbeeld hiervan zijn jaarfeesten, die soms zelfs nog verbonden zijn met de natuurverschijnselen, zoals de Midzomernachtsfeesten in Zweden of de Kersenbloesem-cultus in Japan. Maar ook de viering van Sinterklaas, Kerst, Pasen en Carnaval biedt ons elk jaar weer iets om naar uit te kijken.  Een andere cyclische bron van blijdschap  zijn seizoensproducten.  De start van het asperge- of mosselseizoen of een slok van de eerste Beaujolais, het zijn momenten die bij veel mensen een instant feestelijk gevoel oproepen. Iets waar ze welk jaar weer naar uitkijken.

Dus of het nu Carnaval is, de jaarlijkse lenteschoonmaak of de eerste Nieuwe Haring, het zijn allemaal terugkerende momenten die ons houvast bieden én (dus) blij maken.

Wil je zelf ook optimaal genieten van cyclische blij-makers? Hieronder een vijftal tips. Heb je zelf leuke tips, laat ze hieronder achter.